M.Ö. 9000’den bu yana insanlar alışveriş yapmaktadır. Gerek etrafımızda bulunan küçük lokal marketlerden gerek büyük market zinciri şubelerinden. İhtiyacımız olan her şey artık hem çevrimiçi sistem olarak hem de mağaza olarak çok yakınız.
Canınız en basitinden bir ananas suyu çektiğinde bile belki evinize çok yakın olan hatta evinizin altında olan küçük marketlerde bulamıyorsunuz fakat büyük market zinciri olan firmalarda bulabilmeniz daha olası, büyük market zincirlerini, diğer lokal küçük marketlere göre üstün kılan özellikte tam burada devreye giriyor.
Kovid-19 virüsü esnasında diğer bir deyişle pandemi sürecinde birçok büyük market zincirleri kasalarını doldurmakla kalmadı. Kendilerine ve üretim portföylerine online çevrimiçi uygulamalar (aplikasyonlar) oluşturdular.
Artık tek tık ile ananas suyunuz belki de 30 dakikadan az bir sürede eviniz kapısında oluyor. Durum böyle olunca ülkemizde ve dünyada büyük market zincirleri hem inovasyon hem de kar oranı açısından bir yarıştalar.
Bu yarışın durumunu, sıralamalarını belirleyen denetleyen denetim firmaları var. Örneğin, Edge by Ascential adlı firma her yıl düzenli olarak büyük market zincirleri arasında bir sıralama ve rekabet belirler.
Hadi gelin bu sıralamaları ve onları büyük yapan kriterleri inceleyelim.
1. WALMART INC.
Walmart Inc. Bir diğer adıyla bilinen Wal-Mart Stores, Inc. Sam Walton tarafından 2 Temmuz 1962 yılında kurulmuş dünya çapında şubeleri olan bir Amerikan perakende satış yapan mağazalar zinciridir.
2007 yılında Fortune Global 500 raporunda “Dünya çapında en yüksek ciro yapan şirket” olarak yer almıştır. Birçok şubesi Amerika Birleşik Devletlerinde bulunmasına rağmen dünyada 12 bine yakın mağazası bulunmaktadır. Çalışan sayısı ise 2.5 milyona yakındır.
En önemli rakipleri olan Metro AG, Carrefour, Amazon ve Tesco’dur. Walmartı bugünlere getiren belkide en önemli kırılma noktası 2003’te başlayıp 2011 başlayan Irak savaşına destek vermesidir.
- Mağaza İçi Net Satış Geliri (2019-2020): 505 Milyar Dolar
- Online Net Satış Geliri (2019-2020): 55 Milyar Dolar
2. COSTCO WHOLESALE CORPORATION (COSTCO)
Costco, Türkiye’de bulunan Metro Topantcı Marketin Amerika versiyonudur. Yalnız üye olan toptancı sahiplerinin girebildiği bir market olan Costco. Merkezi Amerika olmakla birlikte Dünya’nın birçok ülkesinde şubesi bulunmaktadır.
Şirket 1983’te kurulmasına karşın çok hızlı bir yükselme grafiği izlemiştir. Costco Wholesale Corporation olarak diğer market zincirlerinden en büyük avantajı ucuz olmasıdır. Ayrıca Costco’da hem perakende hem de toptan alışveriş yapabilme şansına sahipsiniz.
Kendi markası olan Kirkland imzalı ürünleri, kendi marketlerinde ve birçok yerel markette hizmete sokup ürün ve mağaza portföylerini geliştirmişlerdir.
- Mağaza İçi Net Satış Geliri (2019-2020): 153 Milyar Dolar
- Online Net Satış Geliri (2019-2020): 7 Milyar Dolar
3. 7-ELEVEN
Merkezi Dallas, Teksas’ta bulunan bir Amerikan uluslararası market zinciridir. İlk olarak 1927’de buz evi mağazası olarak adlandırıldı ve Tote’m Mağazaları olarak adlandırıldı.
1991 yılında Japon bir firma tarafından satın alındı ve 2005 yılına gelindiğinde isminin sonuna Japan Co. ve Ltd ibareleri eklendi.
7-Eleven, Temmuz 2020 itibariyla 17 ülkede 71.000 mağazayı 47 bin çalışan ile yönetiyor.
- Mağaza içi Net Satış Geliri (2019-2020): 119 Milyar Dolar
4. KROGER
Bernard Kroger tarafından 1883’te Ohio’da kurulan bir Amerikan perakende şirketidir. 2019 yılında Fortune 500 dergisinde kendine yer bulmuştur.
15 Ağustos 2020 itibarıyla Kroger, 2.752 süpermarket çok katlı kuyumcu mağazaları ile 453.000 personel ile hizmet vermektedir
- Mağaza İçi Net Satış Gelirler (2019-2020): 118 Milyar Dolar
5. AMAZON.COM, INC.
Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir e-ticaret ve bulut bilişim şirketidir. Jeff Bezon tarafından 5 Temmuz 1994’te kurulmuştur. Dünyanın en büyük alışveriş sitesidir. İsmini dünyanın en büyük nehri Amazon Nehrinden alır.
Logosunda belirtildiği gibi A’dan Z’ye her şeyi bulabileceğiniz hem alışveriş sitesi hem de mağazadır.
Ayrıca mağazanın kendine özgü marka model ve abonelikleri mevcuttur. Bunlar Amazon Prime, AmazonBasics, IaaS ve son olarak bir elektronik kitap okuyucu olan kindle markasına sahiptir.
Amazon 7 kıtada 900.000 çalışanı ile hem online çevirimiçi sistem hem de fiziksel mağaza olarak boy göstermektedir.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020):117 Milyar Dolar
- Online Net Satış Gelirleri (2019-202): 300 Milyar Dolar
6. LIDL KAUFLAND
Lidl, Almanya’nın en ünlü mağaza zincirlerinden biridir. Mağazanın sahibi Lidl Schwarz Unternehmensgruppe’dir. Neckarsulm şehrinden yönetilmektedir.
İlk Lidl Kaufland mağazası 1930 yılında Josef Schwarz tarafından kurulmuştur. Daha sonra 10 yıl ara yenilenmiştir. Josef’in oğlu 1970’te 30 tane Lidl mağazası daha kurmuştur.
En çok mağazası 3000 adet mağaza ile Almanya bulunmaktadır. Listede daha sonra 1500 adet mağaza ile Fransa gelmektedir.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 117 Milyar Dolar
7. ALDI MARK
Aldi (Albrecht-Diskont) dünya çapında faaliyet gösteren Alman ucuz gıda marketleri zinciridir.
Aidi Süd ve Aidi Nord olarak iki ayrı merkezden yönetilir. Adındaki Albrecht kurucu ailenin soyadı, Diskont ise indirim anlamındadır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 111 Milyar Dolar
8. CARREFOUR
Carrefour, Fransa merkezli uluslararası süpermarketler zinciridir. Ülkemizde de çok sayıda mağazası veya antreposu bulunmaktadır.
Ağırlıklı olarak Avrupa Birliği, Brezilya ve Arjantin’de faaliyet göstermekle birlikte Kuzey Afrika ve Asya’dan da mağazalara sahiptir.
Şirket isminin anlamı Fransızca sözcük anlamı, “yol” ya da “dörtyol ağzı”dır. Çalışan sayısı 700 ile 900 bin arası kayıtlara geçilmiştir.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2018-2019): 110 Milyar Dolar
9. THE HOME DEPOT, INC.
Amerika’da bulunan en büyük ev geliştirme ve dizayn marketidir. Tedarik araçları, inşaat ürünleri ve hizmetlerini sunmaktadır.
Şirket 6 Şubat 1978 Marietta, Georgia’da kurulmuştur. Dünya üzerinde yaklaşık 2.500 şubesi bulunur. Ağırlıklı olarak, Amerika kıtası üzerinde mağazaları vardır. Toplamda 450.000 çalışanı ile hizmet sağlamaktadır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 109 Milyar Dolar
10. AEON MARKT
Asya Bölgesi’nin en büyük perakende mağazalarından biridir. Mağazanın ana amacı ve vizyonu “Kolaylık Mağazası” olmasıdır.
2020 itibariyle Aeon Markt altında 150 binden fazla insan çalışmaktadır. Kuruluşu Motoya Okada ile Chiba, Japonya’da yapılmıştır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 88 Milyar Dolar
11. TESCO
Tesco, merkezi İngiltere’nin Cheshunt şehrinde bulunan İngiltere’nin en büyük süpermarketler zincirini oluşturan firmadır.
Tesco, 1924 yılında T.E. Stockwell’den çok miktarda çay satın alın Jack Cohen isimli bir Yahudi tarafından kuruldu.
2020 itibariyle 700.000 fazla çalışana sahiptir. 3 binden fazla mağazası bulunmaktadır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020):83 Milyar Dolar
12. AHOLLD DELHAİZE
Bir Hollanda-Belçika ortaklIğı olan perakende şirketidir. Merkezi Hollanda olup ağırlıklı olarak Avrupa’da mağaza açmaya devam etmektedir.
Listemizdeki en yakın zamanda kurulan market zinciridir. Kuruluşu 24 Temmuz 2016’da kurulmuştur. Toplam çalışan sayısı 2020 itibariyle 450.000 olarak kayıtlara geçmiştir.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 74 Milyar Euro
13. TARGET CORPORATİON
Bir Amerikan perakende şirketidir. 1962 yılında George Dayton tarafından Minnesota, Amerika Birleşik Devletlerinde kuruldu.
2010 yılında Kanada’da oluşan başarısızlık sebebiyle şirket yeni kararlar almış ve sektöre yeniden girmiştir.
2020 itibariyle 400.000 fazla çalışanı ve yaklaşık 1.880 adet mağazası vardır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 74 Milyar Dolar
14. ALBERTSONS COMPANİES, INC.
Boise, Idaho’da kurulmuş ve genel merkezi Amerikalı bir perakende şirketidir. Şirket Joe Albertson tarafından 21 Temmuz 1939’da kurulmuştur.
2020 İtibariyle 2.252 mağazası bulunan Albertson aynı zamanda yaklaşık 270.000 çalışanı bulunmaktadır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 64 Milyar Dolar
15. EDEKA
Bir Alman perakende gıda maddeleri satan mağazaları bir araya gelmesiyle oluşan bir şirkettir. 2005 yılından sonra yeni kararlar alarak büyümeye devam etti.
Almanya’nın Hamburg kentinde kurulmuştur. Daha çok Avrupa ve Almanya etrafında 350.000 çalışanı ve yaklaşık 15 bin mağazası vardır.
- Mağaza İçi Net Satış Gelirleri (2019-2020): 61 Milyar Dolar