Bu aralar “Kripto para” terimini çok duyuyoruz: Bir tanesinin değeri 20.000 TL mi? Rusya’da Bitcoinler yasaklanmış, kesin Türkiye’de de yasaklanır. Yok, ben Ethereum’a inanıyorum, yükselecek! Erik Finman’ı duydun mu, Bitcoin’den 12 yaşında zengin olmuş…
Peki bu kripto paraların daha doğrusu kriptonun terimlerinin arkasında karmaşık teknolojiyi hiç duydunuz mu? Duymadıysanız söyleyeyim, Blockchain.
Nedir?
Blockchain, içerisinde değerli bilgilerin bulunduğu verileri güvenli bir şekilde depolayan ve yönetilmesi sağlayan dağınık bir sistemdir. Dağınık? Yani merkezi bir yapı, bir server veya bir veri tabanı yok.
İnsanlar bu teknolojiyle tapu, para, fon, oylama, resmi belge gibi önemli/önemsiz çeşitli bilgilerini kaydedebilir ve görüntülenmesini sağlayabilir. Ancak sistem diğer insanların bu verilerle hiçbir şekilde etkileşime girmesine izin verdirtmez, kontrol ettirtmez. Yani burada Wikipedia gibi bir yapı yok, barındırdığı verilerin kullanıcılar tarafından güncellenebilmesi gibi.
Nasıl çalışır?
Önce kelime anlamına bakalım. Block ve chain yani blok ve zincir. Blok zinciri; birbirine bağlı bloklar. Gözünüzde bir şeyler canlandı mı?
Blok zincir sistemi, içerisinde çeşitli veriler barındıran en az 2 adet veriden(bloktan) ve 1 adet zincirden oluşmaktadır. Bünyesinde barındırdığı bu bloklar birbirleriyle belirli bir sıra ve anlam içerisinde bağlıdır. Adeta domino taş serisi gibi hepsi birbirini etkilemektedir.
Her blok kendisindeki veriyi tanımlayan, çıplak gözle bakıldığında anlam ifade etmeyen hash denilen kodlara sahiptir. Bu kodlar her bloğa özgüdür ve kendisinden sonra gelen blokların hepsinin kodlarını etkiler. Sonradan eklenecek olan blokların kodlarının kullanıcılar tarafından önceki bloklara ve en son eklenen bloğa göre hesaplanması gerekiyor. Bu işleme de mining terimi deniliyor. Basit bir benzetme örneği ile açıklayacak olursak;
Bilgisayar ortamınızda 6 Mayıs’taki doğum gününüzün tek fotoğraflık albümü var diyelim. Bu albümdeki fotoğraf blok zincir ağı içerisinde bir veriyi yani bir bloğu temsil eder. Bunun gizli hash değeri de 060501 olsun.
Daha sonra blok zincir ağınıza dâhil olan arkadaşınız Tuğçe, kendisinde olan bir başka doğum günü fotoğrafınızı albümünüze eklemek istiyor. Yani zincirinizde yeni bir bloğun oluşturulmasını sağlıyor. Ama bloğunu tamamlamak için sizin albümünüzdeki tek fotoğrafınızın hash değerini çözüp, kendi fotoğrafının verileriyle harmanlaması gerekmekte, yani mining diye tabir ettiğimiz olay. (İlk fotoğrafın hash değerini 6=06, Mayıs=05, ilk fotoğraf=01 şeklinde olduğunu ve kendi verisinin değerini de 060502 olduğunu varsayalım.) 060501+060502=121003 şeklinde 2. bloğun hash değerinin tanımlanır..
Neden kullanılıyor?
Örnek ile devam edelim; Tuğçe arkadaşınız kendi verisiyle harmanlayıp 2. bloğun hash değerini tanımladı ve zinciri tamamladı. Diğer arkadaşınız Ender de ağınıza dâhil oldu ve fotoğraflarınıza baktı. Tuğçe’nin eklemiş olduğu 2. fotoğrafta kendisinin gözlerinin kapalı çıktığını fark etti, fotoğrafı albümden silmeye çalıştı ancak silemedi.
Peki, neden silemedi? Bir problem mi var? Aslında yok. Blok zincir sistemleri hiçbir veri kaybına izin vermemektedir; güvenlik seviyesi üst düzeydir. Kayıplara izin vermediği gibi geçmişe yönelik adım adım bütün veri girişlerini, güncellemeleri kullanıcılara da göstermektedir.
Neden kullanılıyor sorusuna 3 ana madde altında toplayıp cevap vermek mümkün:
- Veri transferlerini hızlı ve güvenli bir şekilde yer ve zaman kıstası koymadan yönetebilmeyi sağlamaktadır.
- Veri üzerinde geçmişe dönük yapılmış tüm işlemler zincir içerisinde görünür ve izlenir.
- İşlem yapan ve işlemi gören arasında bir aracı bulunmamaktadır.
Bu teknolojinin hayatımıza getirdiği/getireceği faydaları zannediyorum ki saymakla bitiremeyiz. Bu faydalardan blockchain teknolojisinin geleceğini görenler ise Türkiye’de bu alana yönelik ajans/çözüm şirketlerini açmışlar bile.
Blockchain ile ilgili hikayeleri biliyor musunuz?
[boombox_button tag_type=”a” type=”primary” url=”https://pazarlamaturkiye.com/etkinlikler/gercek-blockchain-senaryolarini-dinlemek-ister-misiniz/” target=”blank” class=”class-name1 class-name2″]Gerçek Blockchain Senaryolarını Dinlemek İster Misiniz?[/boombox_button]
