Farkında Olmadan Marka Adıyla Özdeşleştirdiğimiz 20 Ürün

Geçmişten bugüne birçok marka bir ürüne adını verme şansını yakalamış. Bu markalar arasında hafızalardan hiç silinmeyenler de var, zamanla unutulanlar da. Bu jenerik markaları hiç fark etmeden günlük yaşantımızda kullanıyoruz. Jenerik marka olmak, eğer o gücü koruyabilecek niteliklere sahip olursanız müthiş bir şeydir. Ve tabii Jenerik marka olmanın avantajları yanında dezavantajları da mevcut. Eğer kendinizi zamanın gerekliliklerine hazırlamaz, rakiplerinizden geri kalırsanız marka farkınız ortadan kaybolacaktır. Bu durumda ise sizin adınızı kullanarak başkaları satış yapar. Çünkü artık adınız bir vaat taşımaz ve bir “mal” olmuş olur. Bu noktadan sonra adınızın küçük harfle yazılması bir yazım yanlışı olmaktan çıkar.

Neymiş bu jenerik marka diyenler için günlük hayatımızdan bir girizgah yapalım.Kağıt mendile ihtiyacınız olduğunda “Bana bir Selpak verir misin?” diyorsanız ya da herhangi bir kafeye gittiğinizde kahve sipariş ederken sütlü Nescafe olarak ısmarlıyorsanız ve menülerde de böyle yazıldığını görüyorsanız, sizde hayatınıza jenerik markaları çoktan sokmuşsunuz demektir. Jenerik markaların biz farketmeden hayatımızın içinde nasıl sağlam temellerde oturduğunu, bu yazıdan sonra göreceksiniz. 🙂

Geçmişten bugüne jenerikleşmiş markalardan gücünü koruyan ve koruyamayanlara şöyle bir bakalım. Şimdi kendinize bir nescafe doldurun ve arkanıza yaslanın.

Hazırsanız, baş-lı-yo-ruz!

Bakalım listemde yer alan normal bir ürün ismi olarak bildiğimiz ama aslında bir markaya özel olan 20 markadan hangilerini biliyorsunuz.

1- Borcam

Yeni eve taşınan birine hediye almanız gerektiğinde gidip ilk aldığımız ürünlerden biri Borcam. Ama aslında Borcam bir ürün değil, marka adı. Ama hiç kimse gidip “Isıya dayanıklı fırın kabı alabilir miyim?” demiyor değil mi?

1968 yılında kurulan Teknik Cam San. A.Ş’nin ısıya dayanıklı fırın kabı ve benzeri pres ürünlere BORCAM adını vermesi ve tescil etmesi sonucu ürün tüm evlere, tüm mutfaklara girdi ve zamanla piyasadaki tüm benzeri ürünler Borcam adıyla anılmaya başladı.

2- Oralet: Meyve aromalı içecek tozu

Evde annenin sıcak sıcak yaptığı, babanın beraber gidilen kahvehanelerde “Bana bir çay, küçüğe bir oralet” diye ısmarladığı çocukluğumuzun içeceği Oralet. Portakal, elma, mandalina gibi birçok meyve aromasına ait içecek tozu olarak satılan Oralet, aslında Eczacıbaşı’nın bir markası. Ama benzer tüm ürünler hem geçmiş yıllarda, hem de günümüzde Oralet olarak anılıyor.

3- Selpak

Tüm kağıt mendiller üzerinde başka markanın adı da yazsa benim gözümüzde o Selpak’tır.

Ama aslında Selpak, selülozun “sel”, temizlik anlamına gelen “pak” kelimelerinin birleşiminden oluşan ve Eczacıbaşı Holding’in bir parçası olarak İpek Kağıt tarafından kurulan bir kişisel hijyen markası.

4- Sana

Üretildiği zamanlarda pazarda rakibinin olmaması ve ekonomik olması sebebiyle tüm evlere girmesi onu kullanıcının gözünde değerli yaptı. Bu yüzden aslen bir margarin markası olan Sana zaman içinde tüm margarinlerin genel ismi gibi kullanılmaya başladı.

5- Teflon- Yanmaz Tava

Dupont markasının yanmaz tava markası olan Teflon artık günümüzde tüm yapışmayan zemine sahip tavaların adı olmuş durumda. Öyle ki günümüzde “Şu markanın teflon tavası var mı?” diye bile sorabiliyoruz. 🙂

6- Karper

Özellikle simitin yanında sık sık tükettiğimiz karper peynirin bir marka adı olduğunu söylesem? Bel Grup’un ürettiği ve kullanıma kazandırdığı eritme, üçgen peynir Karper aslında bir marka ancak artık neredeyse geleneksel bir Türk peyniri haline gelen Karper bize göre tüm üçgen peynirler.

7- Vileda- Saplı paspas ve kova seti

“Ay şu yerleri bir viledalayayım” diyerek cümle içinde bile sık sık kullandığımız Vileda aslında paspas, süpürge, eldiven, örtü, ütü masası ve bulaşık teli gibi dayanıklı, mekanik temizlik ürünleri üreten 1948 yılında kurulmuş bir şirket. Ancak o kırmızı kovası ve paspasıyla o kadar aklımıza kazınmış ve hayatımıza girmiş ki tüm benzer ürünlerin ortak adı kullanıcı nezdinde Vileda olarak biliniyor.

8- Orkid

Pazardaki ilk ped markası olmasıyla Orkid, sonradan piyasadaki tüm hijyenik pedler için kullanılır oldu. Aslında Orkid, Procter & Gamble şirketine ait global bir marka.

9- Bankamatik

Hızlıca para çektiğimiz bu muhteşem cihazların ismi aslında bankamatik değil. Bu ismi kullanan tek banka İş Bankası. Yıllar içerisinde hepsine bankamatik demeye başladık. Normal ismi ise ATM.

10- Jakuzi

Bunun isminin Jakuzi olmasını anlıyoruz. Gerçek isminin “Hidromasajlı Küvet” olduğu düşünüldüğünde bu isimle daha bir marjinal olmuş. Ama neticede Jakuzi bir marka ismi.

11- Kola

Kola aslında Coco Cola’dan gelmektedir. Eskiden Pepsi’de kola ibaresi yer almıyordu, ancak insanlar Kola ismini o kadar fazla benimsediler ki bu tarz ürünlerin hepsi kola ismi ile çıkmaya başladı. Hatta bazı kişiler gazoza beyaz kola, Fanta’ya ise sarı kola diyorlar.

12- Rimel

Kadınların kirpikleri için kullandıkları rimel aslında bir marka adı. Gerçek ismi maskara olan bu ürüne de genellikle rimel diyoruz.

13- Kot

Yabancı ülkelerde Blue Jean olarak bilinen kot pantolon ismi ülkemizde 1970’li yıllarda ortaya çıktı. Kot isimli bir marka, bu pantolonları Türkiye’de yayarak tüm ülkenin bu pantolonlara kot demesini sağladı.

14- Camsil

Marka adını direkt fonksiyonla birleştirmenin ve katma değeri düşük bir alanda faaliyet göstermenin sorunlarını yaşadı. Halen de yaşamaya devam ettiğini tahmin ediyorum. Cam silmeye yarayan her mavi sıvı camsil olup çıktı.

15- Bonibon

Amerikalılar draje şekerlere yine bir marka olan m&m’s derken biz Kent markası Bonibon’u kullanıyoruz.

16- Gilette

Fransız King Camp Gillette’in kurduğu Gilette bir tıraş bıçağı imalatçısı olarak kuruldu ancak Türkçe’de “jilet” olarak okunan bu marka zamanla tüm tıraş bıçakları için kullanılır oldu.

Benzer şekilde Gillette’in alt ürünlerinden olan Permatik de tüm kullan-at tıraş bıçaklarının genel adı olarak dilimize yerleşti.

17- Nescafe

Dünyaya hazır kahveyi sunan ilk marka olmasının avantajını yaşayan Nescafe, aslında Nestle’ye ait olan bir suda çözülebilir hazır kahve markası. Hem tüketicinin tanıştığı ilk hazır kahve markası olması, hem de her eve girebilmesi sebebiyle artık tüm benzer hazır kahveler Nescafe adı altında anılıyor.

18- Jelibon

Yurt dışında tüm jelli şekerlere Haribo olarak yaklaşılsa da Türkiye’de durum farklı. Türkiye’nin ilk ve tek jelli şekeri olarak üretilen Jelibon o günden bu güne küçük, içi ve dışı jel kıvamında olan tüm şekerler için kullanılıyor.

19- Cif

50’li yıllarda “Kir ve lekeleri yok eder” ismiyle evlere giren Vim markası zamanla nasıl tüm toz deterjanları kapsamış ve vimlemek diye kendi fiilini oluşturduysa Unilever’in 1985 yılında bizimle tanıştırdığı CİF de zamanla tüm leke temizleyicilerin adı oldu tüketicinin gözünde. Yine benzer şekilde ciflemek fiili de bir anda hayatlarımızın bir parçası oldu.

20- Kalebodur

Kale şirketler grubuyla İbrahim Bodur’un ortaklığından doğan Kalebodur birçok evin yer kaplamasında büyük paya sahip. Bu da her türlü karo yer kaplamasına zaman içinde marka adı olan Kalebodur diye hitap edilmesine yol açmış durumda.

Benden gelen örnekler bu kadar, eee daha bu markalar var diyenleri yoruma bildiğiniz diğer jenerik markaları paylaşmaya davet ediyorum. 🙂