İstek ve ihtiyaçlar icatları doğurur. Günümüzde ve geçmişte en çok istekte bulunan canlılar kimlerdir? Elbette insanlar. Bunu biraz daha açacak olursak hayatın içinde gündelik hayatta ev işleriyle en çok ilgilenen kimlerdir? Elbette kadınlarımız. Bilimde, sanatta yaptıklarına çoğu kez şahit olmuşuzdur. Ancak ya buz dağının görünmeyen kısımları? Bilinmeyen, tanınmayan ama birçok işi başarmış 13 mucitten bahsedeceğiz.
Gelin şimdi hep birlikte kanatsız meleklerin başarılarından bahsedelim.
Bira
Hangi tarihte kim tarafından bulunduğu tam olarak bilinmeyen biranın hikayesinde M.Ö. 5 binli yıllarda Sümerli bir kadın tarafından tesadüfen bulundu. Sümerli kadının unuttuğu ıslak ekmeğin fermente (mayalanma) olmasıyla başlayan süreç ile bira keşfedildi. O dönemde ilk ve en büyük bira üreticileri evde üretilmesi sebebiyle kadınlardı. Daha sonra yapılan araştırmalarda tarihçi Jane Peyton ‘a göre binlerce yıl bira üretimi kadının hâkimiyetindeydi.
Bulaşık Makinesi
Pazarlamada çokça gizli talepten bahsederiz. Hani o annelerimizin ‘‘ keşke şöyle bir makine olsa da şu işleri halletse’’ diyerek yakındığı konu tam da gizli talebin simgesi olarak karşımıza çıkıyor. İşte bu hayıflanmaya dayanamayan ve hizmetçilerinin özel porselenlerini kırıp durmalarından rahatsız olan sosyetik Josephine Cochrane 1886 yılında bulaşık makinesinin ilk halini icat etti.
Yangın Merdiveni
Çok ilginç değil mi? Bir kadının yangın merdivenlerinin ilk halini icat edip birçok insanın hayati tehlikesini önlemede yardımcı olması? Bu konu ile ilgili araştırmalar içerisinde bazı kaynaklarda ‘‘ kadınların erkeklere olan güvensizliği’’ konusundan bile bahsedilmiş. Durum vahameti nasıldır pek bilinmez ancak 1887 yılında ilk dış mekandaki yangın merdiveninin patenti Anna Connelly tarafından alındı.
Monopoly
Anlatılan hikayeden oldukça farklı bir geçmişe sahip olan monopoly icadını aslında bir kadın üstleniyor. Bilinene göre işsiz kalan bir adamın çocuklarını eğlendirmek için böyle bir oyun bulduğunu ve daha sonradan oyunun haklarını bir firmaya satıp mutlu mesut hayatına devam ettiği söylentileri dolaşıyor.
Aslı bu değil.
Bu olaydan yaklaşık 30 yıl önce 1903’te Lizzie Magie adlı bir kadın ‘‘ Ev Sahibi ’’ adını verdiği oyununun patentini almak için patent ofisine başvuruda bulunuyor. Ancak o dönemde ABD’de patent başvurusunda bulunan kadınların oranı %1’i geçemiyor. Bu kısım bir yana biraz oyunun içeriğinden bahsedelim. Oyun iki farklı şekilde oynanıyor. Birinde zengin fakir eşitliği sağlanmaya çalışıyor diğerinde ise zenginlerin ezici gücünü kamçılıyor. Aslında amacı ilk kısmın yani adaletin bilinçliliğini arttırmak iken ikinci kısım daha ağır basıyor. Bununla birlikte patenti zamanında alamayan hanımefendinin oyunu çalınıyor. Darrow tarafından uydurulan hikâye ile oyun daha sonradan ünleniyor. İdealist Magie verilen sus payını kabul ederek yaşamına devam ediyor.
Güneş Enerjili Panel
Dr. Maria Telkes 1943 ile 1957 yılları arasında Massachusetts Teknoloji Kurumu’nda güneş enerjisi konusunda uzun yıllarını harcadı. Mimar Eleanor Raymond ile güçlerini birleştirdi ve 1947 yılında ilk güneş enerjisi üreten panel çatısı evi inşa etti.
Modern Elektrikli Buzdolabı
Ne yapardık ya sen olmasaydın?
Evimizin demirbaşı buzdolabı 1914 yılında Florence Parpart tarafından icat edildi. Bizi büyük bir dertten kurtaran Parpart bunun dışında, sokak temizleyen araçların patentini alıp, kendisi pazarlayıp, Amerika’nın dört bir yanına satmayı başardı.
Dondurma Yapma Makinesi
Hani halk arasında sıcak yorucu günler sonunda yenen bir top dondurmadan sonra ‘‘ şu dondurmayı bulanda çok yaşasın!’’ diyoruz ya işte size dondurmayı icat eden kanatsız kelebeği tanıtacağım. 1843 yılında Nancy Johnson dondurma bazını donduran makinenin ilk halinin patentini aldı. Bu tasarım günümüzde halen elektrikli dondurma makinelerinde kullanılmaya devam ediyor. Dondurma severler artık kime teşekkür edeceğini iyi biliyor. 🙂
Bilgisayar Algoritması
Lord Byron’ın kızı olan Ada Lovelace, bilim insanı olan annesi tarafından genç yaşında yönlendirilerek matematik şampiyonu oldu. Ardından Londra Üniversitesi’nde Charles Babbage ile çalıştı. Makineye matematiksel algoritmalar geliştirdiğinden bu durum onu ilk bilgisayar programcısı da yaptı. Kadınların gururu diye bahsetsek ayıp olmaz 🙂
Gelişmiş İletişim Teknolojileri
MIT’ten doktorasını alan ilk siyasi kadın olma özelliğini taşıyan Dr. Shirley Jackson, mükemmel bir fizikçi olduğunu yaptığı işlerle kanıtlıyor. Yaptığı büyük buluşlar ve araştırmalar sayesinde başkalarının taşınabilir faks, fiber optik kablolar üretmesini sağlayan teknolojinin temellerini atan kadın olarak karşımıza çıkıyor.
Kablosuz İletişim Teknolojileri
Önceleri önemli bir film yıldızı olan Hedy Lamarr, 2. Dünya Savaşı sırasında uzaktan kumandalı torpido icadı ile gizli istihbarat sisteminde devrim yarattı. GPS ve Wİ-Fİ teknolojilerinin temellerini atarak bizi büyük bir rahatlığa kavuşturdu. Güzelliği ve oyunculuğu bir yana yaptığı devrim niteliğindeki işler ile gönlümüze çoktan taht kurdu.
Kese Kâğıdı
Ne yani kese kağıdı mı dediğinizi duyar gibiyim. Hemen yüzünüzü düşürmeyin. Çünkü Margaret Knight isimli kadın olmasaydı günümüzde bilinen kese kağıtlarını kullanamıyor olacaktık. Makineden önce kese kağıtları zarf gibiydi ve çok kullanışsızdı. 1871 yılında, kese kağıdının alt kısmına uygun bir parça yerleştiren makine icat etti. Ardından bir adam bir kadın böyle bir makineyi icat edemez diye dava açtı ancak elindeki delillerle Margaret kendi tezini savunarak davayı kazandı. Hala önemsiz olarak görüyorsanız 2018 yılı itibariyle naylon poşetlerin yasaklanmasından sonra bu kadına teşekkür edeceksiniz. 🙂
Merkezi Isıtma Sistemi
Belki kendi yaşadıkların belki de çevresindekilerden esinlenerek bizleri büyük bir uğraştan kurtarmanın temellerini 1919 yılında attı. Alice Parker gazla çalışan merkezi ısınma sistemini icat etti. Doğalgazın kişisel ev ısınmasında kullanılması açısından diğer merkezi ısınma sistemlerinin üretilmesine ilham veren kişi olarak tarihe geçti.
Bilgisayar Yazılımı
ABD ordusunda tuğamiral olan Dr. Grace Murray, COBOL’ü (ilk kullanıcı dostu bilgisayar yazılımı programı) üreten bir bilgisayar mühendisiydi. Kendisi ayrıca ilk ‘‘bug’’ tanımını kullanan kişidir.
Tarihe adını altın harflerle yazan kadınlarımızın bizler için yaptıklarının küçük bir listesini sizler için hazırladık. Günlük rutin işlerde bile bizlerin işini kolaylaştıran kanatsız meleklerimize şükranlarımızı sunarız. 🙂
