E-ticaret bilgi platformunun 2019 yılına ait açıkladığı istatistiklere göre; ülkemizde 68.457 işletme e-ticaret alanında faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerin 57.394’ü pazar yerinde yani hazır alt yapısı olan bir platformun bünyesinde satış yapmaktadır. 5.139 işletme hem kendi internet sitesi hem de pazar yerlerinden satış yapmaktadır. 21.515 site ve 16.202 işletme de ETBİS’e kayıtlı olarak belirlenmiştir. Pazar yerlerinde yer alan pek çok firmanın varlığı kuşkusuz çok normal. İşletmelere kendi web sitelerini kurmalarına yönelik pek çok avantajlı, hazır e-ticaret alt yapıları sunulmakta, ancak zaman ve maliyet bakımından kendi sitesinden satış yapmak günümüzde hala pek çok işletme tarafından caydırıcı olmaktadır. Bu nedenle, pazar yerinden satış yapan işletme sayısının kendi web sitesinden satış yapan işletme sayısına göre yüksek çıkması doğal bir durumdur.
İllere göre değerlendirildiğinde dağılım altı ilde toplanıyor. Sırasıyla, 31.647 işletmenin İstanbul’da, 6.328 işletmenin Ankara, 4.725 işletmenin İzmir’de, 2.731 işletmenin Bursa’da, 2.473 işletmenin Antalya’da ve 1.348 işletmenin Konya ilinde faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. İki büyük şehir olan İstanbul ve Ankara’nın sayıca birbirinden oldukça farklı olduğu görülmektedir. Bursa ve Antalya’nın birbirine yakın olduğu göze çarpmaktadır.
Markaların gelenekselleşen kampanyalarıyla birlikte, aylara göre en yüksek e-ticaret hacmi % 11 ile Kasım ayında görülmüştür. Çoğu marka için Kasım ayının kampanya ayı olduğunu varsaydığımızda, çıkan sonuç gayet normal olarak düşünülebilir. Bu sırayı %9 ile Mayıs, Temmuz, Eylül, Ekim, Aralık ayları takip etmektedir. İlgili ayların mevsim geçiş ayları dolayısıyla kampanyaya uygun olan aylar olduğunu düşündüğümüzde doğaldır.
Haftanın günlerine göre dağılımda, haftanın ilk günlerinde satışların daha yüksek olduğu ortaya konmuş ve bu sonuç da hafta sonu kişilerin dışarıda olmalarıyla bağdaştırılmıştır. 2020 yılında koronavirüs dolayısıyla hafta içi ve hafta sonlarının pek çoğunluğunu evlerde geçirdiğimiz düşünüldüğünde önümüzdeki senenin raporunda hiç şüphesiz bu değerler değişiklik gösterecektir. Özellikle de market, hijyenik ürünler ve temel ihtiyaç alımında artışlarla bu istatistikler çokça değişecektir.
İnternetten alışveriş yapan alıcıların illerine göre sonuçları, %36 ile İstanbul, %9 Ankara, %6 İzmir karşımıza çıkmaktadır. Üç büyük şehrimizi Bursa, Antalya ve Kocaeli izlemektedir. İşletme sayıları görece fazla olmasına rağmen alışveriş yapan alıcılar arasında Konya ilinin olmaması dikkat çekicidir. 2020 raporunda bu durum farklılık gösterecek ve e-ticaret pazarına farklı illerden de giriş olacaktır.
Ülkemizde e-ticaret hacmi 136 milyar olarak belirlenmiştir. 2019 yılı ödeme yöntemleri dağılımlarına göre, 97,5 milyar TL kartla ödeme ve ortalama sepet tutarı 183,04 TL olarak; 8,9 milyar TL kapıda ödeme ve ortalama sepet tutarı 50,71 TL; 29,5 milyar TL ve ortalama sepet tutarı 44,90 TL olarak bulunmuştur. 2020 yılında temassız ödeme ve teslimat, zile basmadan teslim kavramlarının hayatımıza hızla girmiş olması sebebiyle kapıda ödeme hacminin düşeceği ve kredi kartı oranının büyük ölçüde artacağı beklenebilir.
2019 yılında e-ticaret bilgi platformunun istatistiklerine göre, internetten toplamda 1,36 milyar adet sipariş verilmiştir. En çok EFT-Havale ile ödeme karşımıza çıkmaktadır.
E-ticaret hacmi sektör bazında incelendiğinde, 15,3 milyar TL ile öncü sektör havayolları sektörü, daha sonra 13,8 milyar TL ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörü ve 13,3 milyar TL beyaz eşya ve küçük ev aletleri sektörünün olduğu görülmektedir. Bu durumu takip eden sektörler ise sırasıyla, seyahat, elektronik ve yemek sektörü olmuştur. Bu yıl içerisinde bulunduğumuz koşullardan dolayı, havayolları ve seyahat alışkanlıklarımıza devam edemediğimiz göz önünde bulundurulduğunda, önümüzdeki yıl raporunda sektörde ciddi bir düşüş kaçınılmazdır. Önümüzdeki senenin raporunda, elektronik, yemek, ev aletleri sektörlerinde artış olması muhtemeldir.
Sektörlere Göre E-ticaret Ortalama Sepet Tutarları
Sektörlere göre ortalama sepet tutarları değerlendirildiğinde, 874 TL ile havayolları öncü sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. Hizmet ve fiyat bakımından düşünüldüğünde beklenen bir sonuçtur. Seyahat sektörü de 174 TL ortalama sepet tutarı ile havayolları sektörünü izlemektedir. Bu sırayı yukarıdaki görselde de görüldüğü üzere, giyim, elektronik, çiçekçilik, kitap ve dergi, yemek izlemektedir. Yine pandemi yılına bağlı olarak önümüzdeki senenin raporunda dengelerin değişmesi beklenebilir.
Sektörlere Göre E-ticaret Taksitli Ödeme Yüzdeleri
Taksitle ödemek hiç kuşkusuz hepimiz için büyük nimet ve olmazsa olmazımız. Sektörlere göre taksitli ödeme yüzdeleri incelendiğinde, en çok %71 ile ev dekorasyonu sektöründe karşımıza çıkmaktadır. Bunu %45 ile beyaz eşya sektörü izlemektedir. Daha sonra ise sırasıyla, giyim, elektronik, kitap, derginin takip ettiğini görülmektedir.
Kartlı ödemelerde sipariş sayısı yönüyle e-ticaretin genel ticarete oranına bakıldığında, öncü sektör yazılım sektörü olarak karşımıza çıkmaktadır. İkinci sektör de çiçekçilik sektörü olmuştur. Daha sonra sırasıyla havayolları, kitap ve dergi, beyaz eşya ev aletleri, elektronik, seyahat, araç kiralama ve giyim sektörleri takip etmektedir.
Özel günlerden olan sevgililer günü, anneler günü ve babalar günü yüzdelik dağılımlarına göre, sevgililer gününde en çok elektrikli ev aletleri, en az satılan TV ve ses sistemi ürünleri olarak belirlenmiştir. Anneler gününde en çok satılan TV ve ses sistemi ürünleri, en az satılan ise mobilya ürünleri; babalar gününde en çok satılan TV ve ses sistemi ürünleri, en az satılan ise çiçek ve çiçek aranjmanları grubu ürünler olarak belirlenmiştir. Anneler ve babalar gününde en çok satılan ürün grubunun aynı çıkması ilginç bir sonuçtur.
Son olarak, e-ticaret harcamalarının yurtiçi ve yurtdışı dağılımları incelendiğinde, yurtiçi harcamalar %85’ini oluşturmaktadır. Yurtdışından yapılan ödemeler ise %9 orandadır. Yurtdışına yani yurtdışından alışverişe yapılan ödemeler de %6 oranında olarak belirlenmiştir.
2019 yılında ağırlıklı olarak Y ve Z kuşaklarından, sayıca az olarak da X kuşağından internet alışverişi yapan gruplar mevcut iken, 2020 yılında evden çıkamadığımız günlerde buna bir de bebek patlaması kuşağı dediğimiz Baby Boomers kuşağı da eklenmiş oldu. Aslına bakarsanız virüs döneminde pek çok kuşağa mensup insan alışveriş alışkanlıklarını değiştirdi. Değişen tüketici alışverişleri ile birlikte, davranışlar ve alışkanlıklar da değişti. Görünen o ki, hızla büyümekte olan e-ticaret hacimleri de giderek büyüyeceğe ve önümüzdeki dönemlerde bizi daha da çok şaşırtacağa benziyor.
Hepimizin bildiği gibi, hızla büyüyen e-ticaret pazarını virüs döneminde daha da iyi deneyimleyen bazı markalar online tarafın avantajlarını çok daha iyi anladı ve Dünya çapında olmak üzere fiziksel mağazalarından bazılarını kapatıp, online tarafa yönelme kararı aldı. Zara markası da bunlardan bir tanesi.
Merak edenler için istatistiklerin yayımlandığı raporun linkini de paylaşmak isterim. https://www.eticaret.gov.tr/istatistikler
Koronavirüs ile karşı karşıya kaldığımız umarım bir daha yaşamayacağımız olağanüstü pandemi sürecindeki değişiklikleri yansıtacak 2020 yılına dair istatistikleri merakla bekleyeceğiz.
Gelecek dönemde bizleri neler bekliyor? Bekleyip göreceğiz…
