Dış Ticarette Teslim Şekilleri
F.O.B (Free on board) = Alıcı ve satıcı arasında olur. F.O.B teslim deniz taşımacılığında kullanılan bir terimdir. Nakliye yapacağı geminin güvertesine yükü taşıyana kadar olan sorumluluğu içerir.
Fabrikadan imalatçıya liman gümrüğüne kadar olan taşıma masrafları ile liman gümrüğü ve liman masrafları tedarikçiye aittir. Malzeme gelir güvertesine taşıdıktan sonraki bütün masraf ve hasarlar alıcıya aittir.
Ticari İşletmeden Teslim / EX WORKS (EXW) : “Ex Works” satıcının malları işletmesinde (fabrika, depo v.s.) alıcı emrine hazır tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği anlamındadır. Satıcı, aksi kararlaştırılmadıkça malın alıcı tarafından sağlanan bir araca yüklenmesinden yada malların ihraç gümrüğünden geçirilmesinden sorumlu değildir. Alıcı bu noktadan itibaren varış yerine değin , malın taşınması ile ilgili tüm gider ve risklerin yükümlülüğünü taşır. Bu terim tüm satış şekilleri içinde satıcı için en az yükümlülüğü ihtiva eden bir satış şeklidir. Bu teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline yalnızca ambalajlanmış mal bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü nakliye, yükleme, boşaltma ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenmektedir.
CIF = Teslim mal bedelini taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğünü belirtir. Burada sigorta sözleşmesini yapmak ve bunun primlerini ödemek satıcıya aittir. CIF terimi malların bütün ihracat işlemlerini satıcı tarafından yapılmasını öngörür.
Taşıyıcı Teslim / FREE CARRIER (FCA) : Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ihraç gümrüğünden geçirilip, alıcı tarafından belirlenen taşıyıcıya, belirlenen yer yada noktada teslimi ile son bulur. Eğer alıcı tarafından kesin bir teslim yeri belirtilmemişse, satıcı taşıyanın malları teslim alacağı yer civarında bir yer belirleyebilir. Ticari uygulamalar taşıyıcı ile sözleşme yapılabilmesi için satışının yardımını gerektirirse (Örneğin demir ve hava yolu taşımacılığında) satıcı riziko ve masraflar alıcıya ait olmak üzere hareket edebilir.
Gemi Doğrultusunda Teslim / FREE ALONGSIDE SHIP (FAS) :
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, belirlenen limanda malların gemi doğrultusunda rıhtım veya mavnaya konmasıyla sona erer. Bu da, bu andan itibaren, malla ilgili tüm gider, yitik veya hasar rizikolarının alıcı tarafından üstlenilmesi anlamındadır. Malın yükleme, boşaltma , nakliye ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenir. FAS’da sözleşmede belirtilen satış bedeline hem mal bedeli, hem de rıhtıma kadar yapılan nakliye ücreti dahildir. Bu terim, alıcının ihraç için malları gümrükten çekmesi gerektiğini belirtir. Alıcı doğrudan ya da dolaylı olarak ihraç işlemlerini yerine getirmeyecekse kullanılmamalıdır. Bu terim yalnızca deniz veya iç su taşımacılığında kullanılır.
TAŞIMA ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE PAID TO (CPT) :
Bu terim satıcının, malın kararlaştırılan varış yerine kadar taşınması için gerekli navlunu ödediği anlamına gelir. Malın yitik ve hasarına ait rizikolarla birlikte taşıyıcıya teslimden itibaren doğabilecek ek masraflar, malların taşıyıcının nezaretine verilmesinden itibaren satıcıdan alıcıya geçer. Taşıyıcı bir taşıma sözleşmesinde demir, kara, deniz, hava, iç su taşımacılığı yada bunların birleşmesi sonucu ortaya çıkan taşımacılık işlemini üstlenen kimsedir.
Dış ticarette hatırlanması gereken belgeler
1.) Serbest dolaşım belgeleri : Ürünlerin bir ülkeden başka bir ülkeye gidebilmesi için ihracatçının doldurması gereken belgelerdir. Ancak bu belgeler ticari bir anlaşma olan ülkeler dahilinde kullanılır.
2.) Faturalar : Uluslar arası ticarette kullanılan faturalar öncelikler proforma olarak hazırlanır. Proforma fatura kesin satış faturası değildir. Alıcı ile satıcı arasında tam anlaşma sağlandıktan sonra proforma ticari faturaya dönüşür.
Proforma = Ön fatura
Ticari : Commercial invoice
V.A.T : KDV
3.) Sevk Belgeleri :
A ) Konşimento = Nakliye aracı ya da nakliye şirketi tarafından düzenlenir. Hangi malın hangi limanda veya hangi yükleme noktasında hangi tarihte hangi araca ne kadar yüklendiğini ve nerede kime teslim edeceğini bildiren bir belgedir. Gemi , kamyon , tır , uçak ve tren için ayrı ayr konşimento düzenlenir.
Konşimento’da yapılması gerekenler :
- Yükleyicinin adı ve unvanı
- Taşıtanın adı , yükleme limanı
- Boşaltma limanı , nakliye parası (navlun)
- Alıcının adı
- Konşimento numarası ve tarihi
- Kaptan veya gemi acentasının adı
- Yükün nitelikleri
Havayolu konşimentosu : Havayolu kargo şirketinin yükleme noktasında malın teslim alındığını ve boşaltma noktasında malın teksim edeceğini gösteren belgedir 5 orijinal ve 9 kopya olarak gönderilenin adına düzenlenir.
Kamyon Konşimentosu : Karayolu ile mal dolaşım birliği üyesi ülkelerin kendi aralarında veya en az birinin karıştığı nakliye işlemlerinde yükleme noktasında mutlaka cmr düzenlenir.
Nakliye makbuzu : Malların karayolu taşıması durumunda yükleme noktasında düzenlenen yükleme senedidir bu senet ciro edilemez.
Ciro (tahsil etmek)
Demiryolu Hamule senedi : Bu belge yükleme noktasında demiryolu idaresi tarafından düzenlenir. Malın teslim alındığını gösterir. Ciro ile devredilemez.
Sigorta belgeleri : Günümüzde bir malın ülkeler arasında sigortasız dolaşımı mümkün değildir. Bu sigorta sadece malın yükleme noktasından varış noktasına gidinceye kadar ya da uğrayabileceği hasar ve ziyana karşı yapılan sigortadır.
Diğer belgeler : analiz raporları yabancı veteriner , sağlık sertifikası , bitki sağlık sertifikası , çeki listesi , ürünün net veya brüt ağırlığı , paketleme sistemi , hangi pakette , ne ürün olduğunu ve ağırlığını ayrı ayrı gösteren birer ağırlık ve paketleme listeleri olup gümrük ve nakliye işlemlerinde kolaylık sağlar.
Akredifif ( Kredi Mektubu )
Efektif Para : kağıt para
Döviz : Banka transferi
Kesideci : Borçlu
Muhatap : Bankacı
Lehdar : Alıcı
Akreditifli satışın satıcı açısından avantajı riski azdır , alıcı ödeme alamama durumunda muhatap banka ile parasını alır.
Akreditifin tarafları ;
Akreditif amiri : Bankasına akreditif açma talimatı verir.
Akreditif lehtar : lehtar onun lehine akreditif açılan ihracatçıdır.
Lehtar akreditif şartlarına göre malları sevk ederek gerekli belgeyi kendi ülkesindeki bankaya imraz ederek mal bedelini tahsil eder ve düzenlenmiş olan poliçenin kabulünü alır.
4.) Amir Banka : Akreditifi açan bankadır, ithalatçıların verdiği talimatları içeren evrakları hazırlayarak ihracatçının ülkesindeki muhabir bankaya gönderir. Amir banka akreditif metninde , muhabir bankaya gerekli şartların yerine getirilmesi karşılığında ödeme poliçeyi kabul yetkisi verir. Böylece almış olduğu yetkiler ile ödeme taahhüdüne girer.
5.)Aracı Banka : Akreditif şartlarına göre akreditifi ve lehtara ihbar veya teyit eden lehdara ödemeyi yapan aracı banka ibraz eden poliçeyi kabul eden veya aval yani garanti veren bankadır.
