Digital Partners’den Mert Tuna Yılmaz ile UI ve UX Nedir Röportajı

damattween

Şu ana kadar UI ve UX nedir için bir sürü tanımlama yapılmış olabilir ancak Digital Partners UX/Creative Director’ı Mert Tuna Yılmaz’ın tanımı aralarından sıyrılıp göz kırpıyor bize.

UI ve IX Nedir ?

“UI, ilk görüşte aşk gibi. Yapılan işle ilk karşılaşmadaki hislerim, bana sunduğu deneyimle sevgiye dönüşür. İşte bunu da UX sağlıyor.”

Belki çok küçük dokunuşlarla, büyük sonuçlara sebep olan bir yolculuk.

Mert Tuna Yılmaz sevdiği işi yapabilme cesareti gösterenlerden. Digital Partners bünyesindeki UX/Creative Director görevinin yanı sıra UX atölyeleri düzenliyor. Atölye düzenlemekten en keyif aldığı yerlerden biri de, sivil toplum kuruluşlarıyla bir araya geldiği İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Kuluçka Merkezi. Mert Tuna Yılmaz ile sektör üzerine konuştuk:

UI ve UX nedir ve farkları tam olarak neler?

Öncelikle belki kısaca UI ve UX nedir kısmını paylaşmak iyi olabilir. UX (User Experience – Kullanıcı Deneyimi) tasarım için yol gösterecek olan deneyimken UI (User Interface – Kullanıcı Arayüzü) ise bu deneyimin tasarımla somutlaştırılmış halidir. Dolayısıyla UI ve UX’i birbirinden ayrışan terimlerden ziyade birbirini tamamlayan alanlar olarak düşünmek gerekiyor. Aslında bu ikisi birbirini besliyor. Bunlardan birine yeteri kadar özen gösterilmediğinde, maksimum başarıya ulaşmak mümkün olmuyor.

Bir içeriğin ne kadar erişilebilir olduğunu bilmek, markalara nasıl bir fayda sağlıyor?

Erişilebilirlik, mümkün olduğunca geniş kapsamlı ve kapsayıcı ele alınması gereken bir konu. Erişilebilirliği artırmak için, markanın hedef kitlesini baz alarak, bu kitleye dahil olabilecek tüm personaların ihtiyaçlarının hesaba katılması ve deneyimin bu ihtiyaçlara göre tasarlanması lazım. Engelli bireyler, yaşlılar, internet okuryazarlığı düşük kullanıcılar, çocuklar gibi farklı grupların deneyimleri de farklılaşıyor; bu her zaman hesaba katılmalı. Örneğin görme engelli bireylerin web sitesi gezinimini sağlamak için kullandıkları cihazlar var. Eğer web sitesi bu cihazların site içerisinde kolay dolaşmasına imkan sağlamıyorsa ve kullanılan görsellerin betimlemeleri düzgün yapılmadıysa, söz konusu site görme engelli bireyler için yeterince erişilebilir olmayacaktır. Başka bir örnek vermek gerekirse renk körlerinin hem marka algısını yakalayabilmesi hem de sitede kullanılan buton ve metinlere erişebilmesi için, web sitelerinin kontrast ve renk körlerine uygunluk testlerine de sokulması gerekiyor. Erişilebilirlik, potansiyel kullanıcıların deneyimini iyileştirmekle beraber sitenin performansını da olumlu etkiliyor. Erişilebilirlik arttıkça, SEO puanı ve dolayısıyla sitenin görünürlüğü artar ve kullanılan kelime bazlı AdWords maliyeti düşer.

Steve Jobs’ın “Tasarım, nasıl göründüğü ile değil, nasıl çalıştığı ile ilgilidir.” sözü aslında tam olarak bu noktada devreye giriyor diyebilir miyiz ?

Kesinlikle diyebiliriz. Bu bakış açısının Steve Jobs’ın başarısındaki en önemli faktörlerden olduğunu düşünüyorum. Apple da buna çok önem veriyor. Hatta UX alanındaki en önemli isimlerden birisi Don Norman Apple’ın teknoloji müdürü…

Burada anlatılan şeyin ne kadar önemli olduğuna örnek vermek gerekirse, Google’ın arayüzü oldukça basit ve kolay kullanılabilir bir arayüz, yani tasarımı açısından iyi bir UI çalışmasının ürünü. Ancak “ara” butonuna tıklandıktan sonra sonuçların kullanıcının karşısına gelme süresi şu an olduğu gibi 3-4 saniye değil 15-20 saniye olsaydı, buradaki deneyim kullanıcıyı tatmin etmeyecekti. Durum böyle olsaydı, başarılı UI çalışmasının etkisi, fonksiyonelitesinin ve kullanıcı deneyiminin iyi olmaması sebebiyle rakiplerinin karşısında bu kadar güçlü olmayacaktı.

UX ve UI Nedir i açıkladıktan sonra bu alanında kariyer yapmak isteyenlere/kariyer yapanlara ne gibi önerilerde bulunursunuz?

Özellikle UX için sosyoloji, psikoloji, toplum bilimi bilmek gerekiyor. Akademik açıdan düşünüldüğünde Türkiye’de UX üzerine lisans seviyesinde bir eğitim programı bulunmuyor. Ancak az sayıda olsa da birkaç üniversitede yüksek lisans düzeyinde bu alanda programlar bulunuyor.

Eğer Türkiye’de UX veya UI alanında kariyer yapmak isteniyorsa öncelikli tavsiyem işin metodolojisini öğrenmeleri, sonrasında da pratik yapabilecekleri eğitimleri takip etmeleri.

Ayrıca şu an Türkiye’de sadece UX ya da UI üzerine uzmanlaşmak yetmiyor maalesef. UX alanında çalışmak için UI deneyimine sahip olmanız bekleniyor. Çünkü birkaç istisna dışında, çoğu ajansta bu iki alan için ayrı ekipler oluşturulmuyor. Bu duruma ajansların yeterli bütçeye ve vizyona sahip olmamaları sebep oluyor diye düşünüyorum.

Son olarak, Türkiye’de bu alanda kariyer yapmak için hem UI hem de UX alanında güncel gelişmeleri takip etmek çok önemli. Çok sayıda UX analiz bulgusu okumak ve terminolojiye hakim olmak gerekiyor. Terminoloji için online kurslardan da destek alınabilir.

UI ve IX Nedir

Bir sitede Türkiye’de UX’in UI’ın gerisinde olduğu, UX tasarımcısının zor bulunduğunu okumuştum. Buna katılıyor musunuz, katılıyorsanız böyle olmasının sizce sebepleri nelerdir?

Evet, kesinlikle katılıyorum. Daha önce de bahsettiğim gibi UX, hem akademik olarak hem de iş hayatında henüz Türkiye’de yaygınlaşmamış durumda. Bu sebeple UI’cılar şu an sektörde UX yapıyorlar. Bu da verimli bir sonuç alınamamasına neden oluyor. Halbuki UX üzerine çalışan insanların, hem önyüz yazılımı hem de tasarım metodolojisine hakim olması gerekiyor. Ancak mevcut durumun büyük oranda böyle olmayışı, alan içinde kısıtlamalar yaratıyor ve UX’in UI’dan daha geride kalmasına neden oluyor.

UX hala hak ettiği değeri pek göremiyor diyebiliriz galiba.. Peki şu an da UX’in en çok farkına varan sektör hangisi ?

Evet kesinlikle hak ettiği değeri görmüyor. Teknolojiye çok hızlı adapte olmak ve rekabet avantajlarını sürdürebilmek için kullanıcılara durmadan yeni araçlar sunmak zorunda oldukları için telekomünikasyon sektöründeki şirketler kullanıcı deneyimi tasarımının öneminin farkına vardı ve bununla ilgili çalışmalara başladı. Aynı şekilde finans sektörü de bu alanda hızla ilerleme kaydediyor.

UX’in değeri umuyorum ki önümüzdeki 5 sene içinde Türkiye’de daha yaygın şekilde kabul görüyor ve kullanılıyor olacak.

UX alanında kariyer yapmanızdaki en büyük motivasyonuz nedir?

Çalışmalarımın kullanıcılara ulaştığında, mümkün olan en iyi şekilde yapılan işten keyif almaları benim temel motivasyonum.

Datayı okuyabilip bunu tasarıma dönüştürmek benim için inanılmaz bir zevk!

LinkedIn hesabınıza bakınca 3 farklı üniversite 3 farklı bölüm karşımıza çıkıyor. Bu durum merak uyandırıyor doğrusu. Bunun arkasında yatan sebep nedir?

Bu 3 bölümde okurken edindiğim bilgiler bir araya gelerek, şu anki kariyerimin altyapısını oluşturdu. Neden farklı alanlarda okumayı tercih ettiğimi soracak olursanız, işlerimde neyi neden yaptığımı teorik olarak da biliyor olmak işime tam anlamıyla hakim olduğumu hissettiriyor. Bu yüzden eğitim hayatıma bundan sonra da devam edeceğimi düşünüyorum.

UX, UI noktasında yurt dışı tecrübeleri ile ülkemizdeki örnekleri karşılaştıracak olursanız durduğumuz noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye’de UX alanında önemli çalışmalar yapan şirketler var. Fakat içlerinden sadece birkaçı teori ve metodolojiye uygun işler yapıyor. Bunlardan birisi de şu an çalışmakta olduğum Digital Partners.

UX alanında bazı Batı ülkelerinde Türkiye’den çok daha fazla imkan var. Örneğin İsveç, Finlandiya ve Hollanda UX alanında çok gelişmiş durumda.

Ancak Türkiye’nin de bu alanda potansiyeli olduğunu düşünüyorum. Mesela son zamanlarda geleneksel televizyon deneyiminden online televizyon deneyimine hızlı bir adaptasyon söz konusu. Üstelik sadece Netflix gibi, başka ülkelerde üretilen platformlar kullanılmakla kalmıyor, kendi platformlarımızı yaratıyoruz. BluTV ve Puhutv projelerine bakacak olursak “online tv” teknolojisi birçok ülkede henüz oturmamışken, Türkiye bu alanda başarılı ve hızlı adımlar atıyor.

(‘Yurt dışında çalışmak ister misiniz?’ diye sorduğumuzda “Yaşadığım şehri seviyorum bir de rakı-balıktan vazgeçemiyorum.” cevabını aldık.

GÖRSEL: Görseller Mert Tuna Yılmaz’ın kendi tasarımıdır, tekrar teşekkür ederiz.

RÖPORTAJ KURGU: Derya Acuner

NOT: Bu röportajı Gökçem Yamak ve Özge Gündüz gerçekleştirmiştir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir