Hristiyan âleminin coşkuyla karşıladığı önemli günlerden biri olan Şükran günü herkes tarafından muhakkak duyulmuş ve aşina olunan bir gündür. Amerika Birleşik Devletlerinde 1932 yılından bu yana Şükran Gününü takip eden ilk cuma Kara Cuma olarak adlandırılmakta ve 85 senedir Noel alışverişinin başlangıcı bir tarih olarak bilinmektedir.
1966 yılında Filedelfiya Polis Ekipleri tarafından (PPD – Philadelphia Police Department) konulan bu tanım aslında pek de öyle sandığımız gibi tatlı, sempatik ya da eğlenceli bir tanım değildir. Aksine Şükran Günü sonrası başlayan ve inanılmaz bir alışveriş çılgınlığının başlangıcını ifade eden bu zaman diliminde, çok sayıda trafik kazası, alışveriş sebepli trafik kargaşası, hırsızlıklar, mağazalarda yaralanmalar, ölümler ve anlaşılacağı üzere polislere ıstırap çektiren birçok olay yaşandığından ekipler tarafından bu isim kullanılmış ve dillere pelesenk olmuştur. Alışveriş çılgınlığının yaşandığı bu tarih ve bağlayan hafta sonlarında mağazalar daha çok personelle çok daha erken saatlerde açılıp (sabah 04.00 – 05.00) 24 saate varan sürelerde aralıksız satış yapar ve çoğu zaman da yok satar hale gelmiştir.
Tabii ki çılgınlar gibi tüketim meyilli olduğumuzdan küresel olarak bu isim ya da polislerin şikâyeti alışverişin hızını kesmemiş aksine bilinirliğini artırmış ve adeta harika bir pazarlama stratejisi gibi çalışmış diyebiliriz. Bu durum ABD’de başlasa da konu alışverişi olunca bunu en iyi şekilde değerlendirmeyi bilen firmalar, küresel ölçeğe taşıdıkları bu kavramı artık tüm dünyada bir festival haline çevirdiler bile. Özellikle 2000’li yılların ardından ki yine özellikle son 10 yılda yüz milyarlarca USD’lık bir ticaret sadece bu güne özel bir şekilde vuku buluyor. Dünya çapındaki bu tüketim için net bir rakam belirtilemese de Amerikan Ulusal Perakende Federasyonunun rakamlarına göre her yıl ortalama 2,5% civarında bir artışa sahip olan bu çılgınlık sadece 2008 krizinden ötürü düşüş görmüş. Aynı verilere göre hafta sonuyla beraber bu yıl sadece ABD’de beklenen harcama tutarı 600 Milyar USD’nin üzerinde. Bunu tüm dünyaya ölçeklendirirsek birçok ülkenin gayri safi hasılasına denk gelmekte hatta aşmaktadır.
Son birkaç yıldır ülkemizde de “coşkuyla” karşılanan bu tarih bu yıl 24 Kasım’a denk gelmekte ve özellikle perakendecilerin satış patlaması için avuçlarını ovuşturdukları bir gün olarak beklenmektedir. Tabii ki Kara Cuma bizlerin dilinde çok da sempatik durmadığından farklı firmalar farklı farklı tanımlamalarla kendi konseptlerine uygun olacak şekilde kullanıyor bu kelime grubunu. Kimi ‘efsane cumalar’ diyor kimi ‘beyaz cuma’…
Ne diyelim… Şükran gününden doğup İslam âlemini dahi tam on ikiden vuran bu pazarlama stratejisi için bizce en iyi motto “Hayırlı Cumalar!” olmalıymış. 🙂
